Je hebt van ieder werkwoord verschillende werkwoordsvormen, zoals de aantonende wijs en het voltooid deelwoord. Een infinitief (verbum infinitum) is de onbepaalde wijs of simpeler gezegd: het hele werkwoord. Het is de nog niet vervoegde vorm van het werkwoord zoals die in het woordenboek staat, zoals denken, weten, nemen, slapen.
Een werkwoord geeft een activiteit aan. Bijvoorbeeld zingen, koken, werken. In onze taal vervoegen wij werkwoorden om de persoon of de tijd aan te geven. We vervoegen hieronder het werkwoord zingen om te laten zien hoe dat werkt en wat het infinitief is.
Werkwoord
Zingen
Stam
Zing
Vervoegingen
Onvoltooid tegenwoordige tijd:
ik zing – hij/zij/u zingt – wij/zij/jullie zingen
Onvoltooid verleden tijd:
ik zong – hij/zij zong – wij/zij/jullie zongen
Voltooid deelwoord:
Gezongen
Infinitief
Zingen – zij staat onder de douche altijd te zingen.
Infinitief
Het woord infinitief komt uit het Latijn. Infinitus betekent onbegrensd of onbepaald. De meeste infinitieven eindigen op -en of -n. Uitzonderingen daarop zijn opstaan, slaan en zijn. Een infinitief staat vrijwel altijd achteraan een zin en wordt vaak samen met een hulpwerkwoord gebruikt: zij wil lezen, hij moet niezen. Dat zie je ook in het voorbeeld hierboven Zingen – zij staat onder de douche altijd te zingen.
Geen infinitief maar zelfstandig naamwoord
Je kunt een heel werkwoord ook aantreffen als zelfstandig naamwoord: het slapen, het denken, het weten. In die hoedanigheid kan het ook het onderwerp van een zin zijn: slapen is zijn meest favoriete bezigheid. Dat heet substantivering. Deze woorden zijn altijd onzijdig en krijgen het als voorzetsel. In dit geval staat het hele werkwoord niet altijd aan het einde van de zin. Het is hier ook geen infinitief.
Onbepaalde wijs
Als je een infinitief in een andere tijd zet of meervoud maakt van het onderwerp, dan volgt er geen vervoeging. Het blijft het hele werkwoord. Daarom wordt het ook de onbepaalde wijs genoemd.
Een voorbeeld:
Hij moet altijd huilen bij een romantische film.
Zij moeten altijd huilen bij een romantische film.
In bovenstaande zin is huilen een infinitief. Het woord verandert niet als je van hij zij maakt (meervoud dus).
Zij wil altijd alles weten.
Zij wilde altijd alles weten.
Weten is hier het infinitief en dat woord verandert niet als de tijd verandert.
Zij weten altijd alles beter.
Zij wisten altijd alles beter.
In bovenstaand voorbeeld is weten niet een infinitief. Het werkwoord verandert namelijk als je de tijd verandert. Hier is weten een persoonsvorm in meervoud.
Filmpje met uitleg
We hopen dat we goed hebben uitgelegd wat een infinitief is. Zo niet, dan helpt het misschien om dit filmpje nog even te bekijken: