Je hebt de term “woke” ongetwijfeld weleens gehoord en je misschien afgevraagd wat “woke” nou betekent. Als je het heel simpel wilt uitleggen dan is “Woke” eigenlijk een woord dat gebruikt wordt om aan te geven dat iemand zich bewust is van sociale en politieke problemen en vooral van ongelijkheden en onrechtvaardigheid in de maatschappij. Maar laten we eens wat dieper graven om te begrijpen waar het woord vandaan komt en waar het precies over gaat.
Waar komt de term “Woke” vandaan?
Het woord “woke” komt voort uit de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Het woord werd gebruikt in de straattaal onder de zwarte Amerikanen. Stay woke, was de term die werd gebruikt om alert te blijven als het om racisme ging. De term werd populairder toen mensen in de jaren 60 en 70 opkwamen voor gelijke rechten voor iedereen en het woord ook gingen gebruiken. Schrijvers en zangers gaven meer bekendheid aan het woord door het te gebruiken in verhalen en liedjes. En steeds meer mensen gebruikten het om te laten zien dat ze ‘wakker geworden waren’ en oog hadden voor onrechtvaardigheden en daar iets aan wilden veranderen. Het ging dan met name om sociale en raciale ongelijkheid. De laatste jaren heeft het woord “woke” een steeds grotere plek ingenomen als er maatschappelijke discussies plaatsvinden die gaan over sociale rechtvaardigheid, activisme en je bewust zijn van wat er speelt in de maatschappij. Gaandeweg heeft het begrip verschillende betekenissen gekregen, die niet allemaal positief zijn.
Woke betekenis
“Woke” betekent dus kort gezegd dat iemand zich bewust is van ongelijkheid en onrechtvaardigheid in de wereld. Hierbij kun je denken aan zaken zoals oneerlijke behandeling van mensen omdat ze er anders uitzien, of omdat ze een andere achtergrond hebben. Als iemand “woke” is, betekent dit dat die persoon erkent en begrijpt dat dit soort dingen gebeuren en dat ze er iets aan willen veranderen.
Woke en Social Media
Dankzij social media is er steeds meer aandacht voor sociale rechtvaardigheid en heeft de term “woke” ook een steeds bredere betekenis gekregen. Het woord wordt nu vaak gebruikt voor mensen, ideeën of acties die zich sterk uitspreken tegen maatschappelijke ongelijkheden. Met name maatschappelijke onrechtvaardigheid op het gebied van ras, geslacht, seksualiteit of andere gemarginaliseerde groepen. Denk bijvoorbeeld aan bewegingen zoals Black Lives Matter of je uitspreken tegen genderdiscriminatie en LGBTQ+-rechten bevorderen.
Is Woke positief of negatief?
Het woord “woke” is niet altijd een term die op een positieve manier ingezet wordt. Het kan positief bedoeld worden, waarbij de term enkel een grotere betrokkenheid en bewustzijn op het gebied van sociale ongelijkheden aangeeft. Maar de term wordt ook gebruikt met een duidelijke negatieve bijklank. In dat geval wordt er bedoeld dat iemand een overdreven gevoeligheid of overmatig politieke correctheid laat zien als het om sociale en maatschappelijke ongelijkheid gaat. Het wordt dan spottend bedoeld. Ook zijn er mensen die vinden dat het woord te veel gebruikt wordt en dat mensen die “woke” zijn, dit alleen maar laten zien omdat ze willen laten zien dat ze beter zijn dan anderen. Zij vinden dat er sprake is van een woke cultuur, waarbij mensen die ‘woke zijn’ te snel spreken van ongelijkheid en dat acties om deze ongelijkheid te veranderen te ver gaan. Hierdoor kunnen discussies erg fel worden, denk bijvoorbeeld aan zwarte piet, of het slavernij verleden van Nederland. Maar ook bij acties van een groep als Extinction Rebellion wordt de term woke gebruikt, op een negatieve manier.
Sommige mensen denken dan ook dat de term “woke” juist voor verandering zou kunnen zorgen, terwijl anderen juist vinden dat zo’n term de kloof tussen mensen die verschillende meningen hebben alleen maar groter maakt.
Woke in het kort
“Woke” is dus een term die zijn oorsprong vindt in de straattaal van zwarte Amerikanen en sindsdien is uitgegroeid tot een complex begrip met verschillende betekenissen die zowel positief als negatief kunnen zijn. Het heeft geleid tot discussies over sociale rechtvaardigheid, bewustwording van maatschappelijke kwesties en activisme. Hoewel het zowel lof als kritiek heeft ontvangen, blijft “woke” een belangrijk onderdeel van hedendaagse gesprekken over gelijkheid, rechtvaardigheid en verandering. Of je het nu omarmt of ter discussie stelt, het blijft een begrip dat de kern raakt van de voortdurende zoektocht naar een rechtvaardigere samenleving.