Polijsten is een oppervlaktebehandeling waarbij een materiaal glad en glanzend wordt gemaakt door middel van wrijving. Dit proces wordt toegepast op diverse materialen, zoals metalen, kunststoffen, glas en steen. Het voornaamste doel is het verwijderen van onregelmatigheden, zoals krassen, putjes of oxidatie, alsook het verbeteren van het uiterlijk en de reflecterende eigenschappen van het oppervlak. Polijsten kan zowel handmatig als machinaal worden uitgevoerd. Bekende toepassingen zijn autokrassen verwijderen en het polijsten van tanden om het gebit optisch witter te maken. Ook bij de productie van juwelen wordt dit toegepast.
Hoe werkt het polijstproces?
Het polijstproces bestaat uit verschillende stappen, maar de exacte werkwijze is in de praktijk afhankelijk van het type materiaal en de gewenste afwerking. In principe begint polijsten met een grof schuurmiddel om grotere onregelmatigheden weg te werken. Vervolgens wordt er gewerkt met steeds fijnere schuurmiddelen om een gladder oppervlak te creëren. Daarna wordt gebruikgemaakt van polijstmiddelen, vaak in de vorm van pasta’s of poeders, die met een polijstschijf over het oppervlak worden gewreven. De wrijving die hierbij ontstaat, verwijdert de laatste micro-imperfecties en geeft het materiaal zijn karakteristieke glans. Men werkt dus van grof naar fijn, stap voor stap.
Verschillende polijsttechnieken
Er bestaan diverse polijsttechnieken die worden gekozen op basis van het materiaal en het gewenste eindresultaat. Zo is er bijvoorbeeld chemisch polijsten, waarbij chemicaliën worden gebruikt om een oppervlak te egaliseren. Dit past men vooral toe bij moeilijk bereikbare plaatsen. Elektropolijsten, een techniek waarbij metaal wordt gepolijst met behulp van een elektrolytische oplossing en een elektrische stroom, wordt toegepast in de medische sector en de voedingsmiddelenindustrie. Mechanisch polijsten, de meest gangbare vorm in bijvoorbeeld de autosector, maakt gebruik van schuur- en polijstmiddelen en mechanische kracht. Tot slot is er nog laserpolijsten. Dit is een relatief nieuwe techniek waarbij een laserstraal wordt gebruikt.
Toepassingen van polijsten
Polijsten wordt zoals eerder gezegd in tal van sectoren toegepast, dit vanwege de functionele en esthetische voordelen. In de auto-industrie wordt het bijvoorbeeld gebruikt om de autolak te herstellen en glans te geven. Het kan echter ook worden toegepast om velgen en uitlaten te perfectioneren. In de lucht- en ruimtevaart wordt polijsten ingezet om metalen onderdelen zo glad mogelijk te maken, wat bijdraagt aan een betere aerodynamica en minder weerstand. In de juwelenindustrie zorgt polijsten ervoor dat edelmetalen zoals er op hun best uitzien. Binnen de tandheelkunde wordt polijsten gebruikt voor het optisch witter maken van tanden en het gladmaken van tandvullingen en kronen. Dit draagt niet alleen bij aan een mooiere afwerking, maar ook aan een betere mondhygiëne. Dat komt doordat bacteriën zich minder makkelijk aan een glad oppervlak kunnen hechten.
Voor- en nadelen van polijsten
Het grootste voordeel van polijsten is de aanzienlijke verbetering van het uiterlijk van een object. Een glad en glanzend oppervlak ziet er mooier uit. Voor mensen die met een auto rijden, is het visuele vaak erg belangrijk. Dit kan ook functionele voordelen hebben, zoals een verminderde weerstand of betere hygiënische eigenschappen. Bovendien kunnen gepolijste oppervlakken beter beschermd zijn tegen corrosie en slijtage, vooral wanneer het polijsten wordt gecombineerd met andere oppervlaktebehandelingen. Het proces kan echter arbeidsintensief en tijdrovend zijn, vooral als het gaat om handmatige polijstmethoden. Daarom laat men dit vaak over aan een expert. Daarnaast kunnen er tijdens het polijsten stofdeeltjes vrijkomen die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Het is dan ook belangrijk om een mondkapje te dragen. Ook is er het risico op het verwijderen van te veel materiaal, wat de structurele integriteit van het object kan aantasten. Polijsten is dan ook specialistenwerk.