Veel jongeren krijgen op de middelbare school de opdracht om een betoog te maken voor het vak Nederlands. Ook andere opleidingen hebben het schrijven van een betoog op het programma staan. Maar wat is nou precies een betoog en hoe pak je het schrijven ervan aan? We leggen het hier graag uit.
Een betoog is een soort debat, maar dan op papier. In een betoog verdedigt de schrijver een standpunt, waarbij hij of zij er vanuit gaat dat de lezer zich nog geen mening heeft gevormd over het onderwerp of het niet eens is met de stelling. De schrijver maakt gebruik van goede argumenten en probeert tegenargumenten te weerleggen, met als doel om anderen te overtuigen. In een mondelinge discussie zou je de tegenargumenten van de ander meteen te horen krijgen; nu moet de schrijver die zelf bedenken en ontkrachten. Een opiniestuk, column of ingezonden brief in de krant zijn ook voorbeelden van een betoog.
Wat is de hoofdgedachte van een betoog
Wat de schrijver van het betoog vindt van een bepaald onderwerp, het standpunt dat hij inneemt, is de hoofdgedachte van het betoog. Het hoeft niet zo te zijn dat de schrijver het eens is met het standpunt dat hij moet verdedigen. Als het om een schoolopdracht gaat, wordt er soms gewoon een stelling gegeven. Maar ook als de schrijver er zelf anders over denkt, is het maken van een betoog erg leerzaam.
Een betoog bestaat uit vijf onderdelen:
- Opening: hier probeer je de aandacht van de lezer te krijgen.
- Inleiding: beschrijving van het onderwerp – dit kun je op diverse manieren doen. Bijvoorbeeld door een actuele gebeurtenis te noemen die met de stelling te maken heeft, of door een kort verhaaltje. Hoe leuker
- je je betoog begint, hoe meer zin de lezer heeft om door te lezen. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk dat het onderwerp goed duidelijk wordt.
- Stellingname: je maakt duidelijk wat je vindt van het onderwerp
- Argumentatie: opsomming van argumenten en weerleggen van tegenargumenten
- Afsluiting: conclusie waarin je stelt dat jouw stellingname de juiste is
Hoe kies je een goede stelling voor een betoog
Als jij een betoog moet maken en zelf een stelling mag kiezen, heb je vast iets aan de volgende tips. Kies een stelling die controversieel is en een beetje prikkelt. Bijvoorbeeld: ouders moeten altijd inzage krijgen in het internetgedrag van hun kinderen. Formuleer een stelling altijd positief en wees stellig. Dus niet ‘het is beter dat alcohol verboden wordt’, maar ‘alcohol moet verboden worden’. Verder moet het om één ding gaan. Als je er ‘alcohol en roken moeten worden verboden’ van maakt, dan heb je eigenlijk twee stellingen ineen en dat is verwarrend. Verder is het belangrijk dat de stelling een verandering is ten opzichte van een bestaande situatie. En een stelling mag niet al een argument bevatten. Kies tenslotte een korte stelling. Hoe langer een stelling is, hoe ingewikkelder die meestal wordt. Op deze website vind je meer dan 500 stellingen. Daar zit vast wel iets tussen.
Gebruik van argumenten in een betoog
In een betoog maak je gebruik van argumenten (een argument = wat aangevoerd wordt om een stelling te bewijzen), die jouw stelling ondersteunen. Om goede argumenten aan te dragen, zul je je in het onderwerp moeten verdiepen. Gaat jouw stelling bijvoorbeeld over lachgas, dan zoek je daar informatie over op. Hoe meer je weet, hoe makkelijker het wordt om met de juiste argumenten te komen. Ondersteun je argumenten met voorbeelden en noem ook altijd de bron van de informatie.
Wat is een weerlegging in een betoog
In een normaal gesprek over de stelling zullen gesprekspartners met tegenargumenten komen. Omdat een betoog geen gesprek is, maar een stuk op papier, moet je dus zelf bedenken met wat voor tegenargumenten de lezer waarschijnlijk zal komen. Die moet je vervolgens weerleggen. Je kunt ook voordat je het betoog gaat schrijven aan andere mensen vragen hoe zij over het onderwerp denken. Daarmee verzamel je al de nodige (tegen)argumenten die je in het betoog kunt verwerken.
Wat is een uitsmijter van een betoog
De afsluiting van een betoog is belangrijk. Dat is het laatste dat de lezer leest en als je die wilt overtuigen dan moet je met iets goeds komen: een echte uitsmijter. Een mooie oneliner die blijft hangen, zoals Met lachgas vergaat je het lachen! Voeg in de afsluiting nooit nieuwe informatie toe. Als je aan het eind terugkomt op het begin van je betoog, dan noem je dat een cirkelrede. Een slimme manier om een betoog tot een geheel te maken.