Wat is Spit

9 nov 2020 | Gezondheid

Spit of acute lumbago, is een heftige lage rugpijn die opeens ontstaat. Spit wordt in de volksmond ook vaak aangeduid als “door de rug gaan” of ‘het schiet in mijn rug”. De spieren worden hard en de rug kan niet meer goed bewogen worden. In de meeste gevallen is goed rechtop staan ook niet mogelijk.

De pijn bij spit ontstaat veel al na een verkeerde beweging of overbelasting zoals bukken, tillen, draaien of iets oppakken. In enkele gevallen kunnen de klachten ook geleidelijk zijn ontstaan.

Lange tijd was de oorzaak van spit niet duidelijk. Recent onderzoek heeft bevestigd dat spit een ‘verstuiking’ of een scheurtje in een van de wanden van de tussenwervelschijf (discus) is. Dit scheurtje kan variëren in grootte. Spit is te vergelijken met het door je enkel gaan, maar dan door je rug. Door deze verstuiking of scheurtjes zijn pijnprikkels het gevolg. Hierdoor komt er een sterke aanspanning van de rugspieren waardoor de rug verstijft. In principe zorgt je lichaam er daardoor mee dat erger voorkomen wordt. De spierverstijving is dus niet de oorzaak van de rugpijn maar een reactie van je lichaam als verdedigingstechniek.

Bron: Fysiotherapie4all

Spit symptomen

De symptomen die bij spit horen, kunnen verschillend zijn. Dit is afhankelijk van de persoon en de ernst van de verstuiking of het scheurtje. Het meest voorkomende symptoom is heftige acute pijn laag in de onderrug die meestal stekend of schietend van aard is. Verder kan er een verstijfd gevoel rond de lage rug optreden, bewegingsbeperking in de onderrug en pijn bij het bewegen (met name bukken en draaien). Ook langdurig zitten is vaak pijnlijk. Naast deze klachten kan de pijn uitstralen in de billen of bovenbenen. Is er ook een schietende pijnlijk uitstraling voorbij de knie aan de achterzijde van het been, dan spreken we niet meer over spit maar over ischias. Het kan zijn dat er dan druk of een ontstekingsreactie is op één van de onderste zenuwwortels. Een vergelijkbare situatie ontstaat er ook bij een acute hernia.

Oorzaken

De klachten ontstaan in de aanvang in het gebied van de tussenwervelschijf. Door bukken, tillen en draaien, maar zeker ook  door verkeerd en inactief zitten met een bolle rug, verdwijnt de normale holling van de onderrug. Hierdoor komt er meer trekkrachten op de achterwand van de tussenwervelschijf. Een plotselinge verkeerde buig- draaibeweging of verkeerd tillen kan spit veroorzaken maar ook door veel stress, een langdurig verkeerde houding, slechte lichamelijke conditie of een te grote belasting zoals ongetraind zwaar werk doen kan spit ontstaan. Spit bij ouderen is vaak ook het gevolg van een normaal verouderingsproces van de tussenwervelschijf.

Wat is het verschil tussen hernia en spit?

Spit en een hernia hebben een vergelijkbaar beeld. Bij een hernia is er sprake van een ‘scheur’ van een tussenwervelschijf (discus). Door deze scheur puilt de kern van de discus naar buiten drukt tegen de zenuwwortel waardoor er irritatie ontstaat. De pijn komt van dan van de geïrriteerde zenuw. Het verschil tussen spit en hernia bestaat er dus uit dat bij spit de laatste lamel van de discus heel blijft en er alleen vezels scheuren in de binnenste lamellen. Op het moment dat de laatst lamel doorbreekt ontstaat er de hernia.

Net als bij spit is lage rugpijn het belangrijkste symptoom van een hernia. De pijn wisselt af met meer en minder pijn en het is een diep gelegen pijn, die vaak ook naar de benen uitstraalt. Kenmerkend is dat de pijn erger wordt bij persen, hoesten of niezen. Bij twijfel helpt de proef van Lasègue vaak om de juiste conclusie te trekken. Bij deze proef wordt de pijn erger als er aan de zenuw wordt getrokken. Je kunt dit testen door op je rug te gaan liggen en dan gestrekt je pijnlijke been op te tillen.

Een ander verschil is de kerninhoud van de discus die daarbuiten terecht gekomen is en die de zenuwen kan beklemmen. Niet alleen ontstaat hierdoor een scherpe pijn in het been, ook kan een spier verlamd raken. Spit kan dus een onderdeel van het proces zijn van het krijgen van een hernia. Omdat men spit vaak niet herkent als een deel van dit proces, denkt men dat er ‘zomaar’ een hernia is ontstaan.

Hoe ontstaat schade in de discus

Er zijn meerdere oorzaken waardoor er een scheurtje in de discus kan ontstaan en waardoor er kleine lekkages kunnen ontstaan. Door veel en afwisselend te bewegen houd je de discus gezond. Te lang in één houding zitten of zitten met een bolle rug, vermindert de flexibiliteit en het aantal cellen in de discus. Beter is het daarom om zitten, staan en lopen met elkaar af te wisselen. Ook wandelen is goed voor een gezonde discus. Veel bukken als je dat niet gewend bent, is een risico.

Een verkeerd gebruik van je rug kan ook zorgen voor lekkages van de kerninhoud zonder dat er vezels scheuren. De kerninhoud wordt door de houding een soort van tussen de wervels door geduwd. Hierdoor ontstaan zwakke plekken waardoor de kans op scheurtjes groter wordt.

Zorg je ervoor dat de verkeerde beweging stopt, stopt ook het lekken. Maar direct als de verkeerde beweging weer in gang wordt gezet, zal ook het lekken verder gaan. De druk van deze lekkage zorgt voor extra spanning in de vezels ernaast waardoor die groter is dan in alle andere vezels. In een normale of ideale situatie is de spanning in alle vezels gelijk waardoor de discus sterk is en er weinig kans op scheuren is. Is dit proces in gang gezet, dan kan een kleine verkeerde beweging het laatste zetje zijn.

Spit voorkomen

Spit wordt de eerste zes weken niet behandeld maar er zijn wel een aantal mogelijkheden om de kans op spit of een hernia te verkleinen of het genezingsproces te versnellen. Zo is de slaaphouding erg belangrijk. Slaap het liefst niet of niet te lang met een gedraaide rug. Een betere houding kun je bevorderen door een bodykussen. Ook speciale oefeningen kunnen helpen de klachten te verminderen of lekkages helpen terug te dringen. Een fysiotherapeut kan je daarbij helpen. Niet alleen bij spit maar in alle gevallen is luisteren naar je lichaam belangrijk. Je lichaam geeft altijd signalen voordat vezels scheuren en spit of een hernia ontstaan. Eén van de signalen is een vermoeid gevoel in de rug, stijfheid of pijn. Neem deze signalen altijd serieus en raadpleeg een arts.