Wat is snus?

16 aug 2022 | Gezondheid

Wie wel eens een Scandinavische thriller leest, zal het woord snus waarschijnlijk kennen. Het komt oorspronkelijk uit Zweden en politie-inspecteurs die in zo’n boek druk bezig zijn een moord op te lossen, willen het nog wel eens onder hun lip stoppen. Ook rechercheur Saga Norén uit The Bridge is een gebruiker.

Snus werd uitgevonden in de 18e eeuw. Je spreekt het uit als snuus. Het is een manier om nicotine binnen te krijgen via je bovenlip, in de vorm van een plukje tabak of zakje ter grootte van een stukje kauwgom waar tabak in zit.

Wat is het verschil tussen snus en snuiftabak?

Snus was aanvankelijk een variant op snuiftabak: fijngehakt tabak dat werd gesnoven. Snuiftabak bevat echter andere geur- en smaakstoffen. Vaak zit er eucalyptus in voor een fris gevoel. In snus zit zout voor de smaak. Snuiftabak is gedroogd, snus daarentegen is gestoomd en vochtig. Daarom is het mogelijk om er een balletje van te maken en onder de bovenlip of in de mond te duwen. Het eerste snusmerk was Ettan, dat eerste betekent in het Zweeds. De snus zat toen nog in blikjes. Je pakte er met de vingers een beetje uit en drukte het in de hand in de gewenste vorm.

Tegenwoordig wordt snus geleverd in miniporties die in een papieren zakje zitten. Die lijken wel wat op een theezakje, maar zijn kleiner. Een vijfde deel van de Zweedse bevolking schijnt snus te gebruiken en ook in andere Scandinavische landen is het middel populair. Zeker nadat in de twintigste eeuw duidelijk werd hoe schadelijk sigaretten zijn voor de gezondheid, kreeg het gebruik een boost.

Pruimtabak, waar je op moet kauwen, wordt wel eens (onterecht) snus genoemd. Dat geldt ook voor nicotinezakjes. Die lijken wel op snus; er zit echter geen tabak in, maar een mix van nicotine en andere stoffen.

 Is snus drugs

Snus met nicotine valt onder de Tabakswet en niet onder de Opiumwet. Het is dus geen drugs. De verkoop en import van de traditionele snus is wel in alle EU-landen verboden, op Zweden na. De snus geeft namelijk naast nicotine onder andere nitrisaminen en kleine beetjes lood en arsenicum af. Het is dan ook verre van gezond, want dat zijn kankerverwekkende en/of verslavende stoffen. De eerder genoemde nicotinezakjes waren voor 2021 in Nederland legaal, maar inmiddels niet meer. Nicotinezakjes met 0,035 of meer milligram nicotine per zakje mogen in ons land niet meer verkocht of verhandeld worden.

Er zijn ook snuszakjes zonder tabak én zonder nicotine. Er zit een ander middel in, zoals toegevoegde aroma’s, cafeïne, guarana of CBD-olie. Er is ook nicotinevrije snus dat dezelfde smaak afgeeft als de originele Zweedse snus. Bij deze snus gaat het meer om het smaakje en het belevingsgevoel.

Hoe gebruik je snus

Als je snus gebruikt, plaats je een zakje voor langere tijd (tussen een kwartier en een uur) onder je bovenlip. De stoffen die erin zitten, worden door het speeksel aan het zakje onttrokken, totdat het geen smaak meer heeft. Via de bloedvaatjes in de bovenlip komen de stoffen in het bloed terecht. De nicotine activeert in de hersenen het gelukshormoon dopamine. Het gebruik van snus zorgt voor een ontspannen gevoel, maar ook voor een opgewerkt gevoel. Deze effecten houden tot ongeveer een half uur na gebruik aan.

Wat doet snus

Gemiddeld bevat een zakje snus 8 milligram nicotine per gram tabak, maar er zijn ook sterkere varianten. Nicotine is een giftige stof en erg verslavend; het zorgt ervoor dat je lichaam adrenaline afgeeft en prikkelt het zenuwstelsel. Je hartslag gaat omhoog, de bloeddruk stijgt en de bloedvaten vernauwen zich. Dat geeft een kortdurende kick en daarna vraagt je lijf om de volgende kick. Je hebt steeds meer nodig voor hetzelfde effect. Zou je ermee stoppen, dan treden er ontwenningsverschijnselen op zoals een leeg en onrustig gevoel, concentratie- en slaapproblemen, prikkelbaarheid, een hongergevoel en gewichtstoename.

Wat is snus gebruiken

Mensen die lange tijd snus gebruiken, kunnen last krijgen van allerlei klachten in de mond, zoals tanduitval, gaatjes, parodontitis en tandvleesontsteking. Snus kan daarnaast kanker (in mond en neus) veroorzaken en lijkt het risico op hart- en vaatziekten te verhogen. Wel is het zo dat roken ongezonder is dan het gebruiken van snus. Bij sigaretten komen gifstoffen vrij door verbranding, zoals rook, koolmonoxide en teer. De nicotine uit snustabak gaat niet via de longen, bij roken is dat wel zo. Daarnaast gaat de opname minder snel bij snusgebruik dan bij roken. Het is daarom iets minder verslavend, maar nog steeds erg ongezond en zeker geen veilig alternatief voor de sigaret.