Ook zo gek op kaas? De meeste mensen zijn er gek op. Nederlanders worden ook niet voor niets Kaaskoppen genoemd, we lusten het graag en we zijn goed in het maken van kaas. De Nederlander is opgegroeid met zuivel, dat voor ongeveer de helft van het calcium levert dat we nodig hebben voor een gezond bestaan. En voor het kopen en eten van kaas beperken we ons tegenwoordig niet meer tot de Nederlandse landgrenzen. Frankrijk en Italië zijn populaire landen als het gaat om kaas in de meest uiteenlopende vormen en smaken. Zo heb je in Italië Ricotta.
Hé kaaskop!
De ene Nederlander vindt het een compliment om een kaaskop te worden genoemd. De ander ziet het als een belediging. De kaasboeren zijn er in elk geval trots op. Zo hebben de inwoners van Gouda en Alkmaar de bijnaam gekregen dankzij de kaasmarkten in die steden. Alkmaar heeft zelfs een jaarlijks historisch evenement – Kaeskoppenstad – waarbij de prachtige Alkmaarse binnenstad wordt getransformeerd tot een decor uit de tijd van vlak na het Alkmaars Ontzet in 1573.
Het woord kaaskop heeft een letterlijke en een figuurlijke betekenis. De letterlijke is een houten kaasvorm waarin van oudsher een bolvormige Edammer kaas wordt geperst, er zaten gaatjes in waardoor het overtollige vocht kan wegvloeien. De figuurlijke kaaskop is een spotnaam voor de Nederlander, omdat we al eeuwenlang bekend zijn om onze befaamde kaasproductie. De term kaaskop stamt uit de tijd van Napoleon. In het begin van de 19e eeuw kregen de Franse soldaten opdracht om Goudse kazen te stelen. De Hollandse kaasboeren gingen hier tegenin en om zichzelf te beschermen maakten zij helmen van kaasvaten en deze zetten zij op hun hoofd. Daaraan ontlenen de kaasboeren de betiteling van kaaskoppen. Maar er is meer, de Belgen wilden rond 1830 niet meer bij Nederland horen en zo ontstond de Belgische Opstand. De Belgen scholden de Nederlanders uit voor kaaskoppen. De Duitsers kenden geen opstand, maar hebben het woord met een eigen variant ‘Käskopp’ overgenomen. (Bron: De firma kaas).
Nederland zuivelland
Wij hebben het met de paplepel ingegoten gekregen. Zuivel was belangrijk en nog lekker ook en niet weg te denken uit ons dagelijkse menu. Het is van generatie tot generatie overgedragen als zijnde een belangrijk deel van de dagelijkse hoeveelheid gezonde voeding. We eten zo’n 20 kilo per persoon per jaar: op brood, bij de borrel of geraspt over onze gerechten.
Behalve dat kaas lekker is levert het waardevolle bestanddelen zoals eiwitten, calcium en vitamines A, B en D. (Bron: Zuivelonline.nl).
Als je aan Nederland denkt, zie je uitgestrekte weilanden vol koeien, we kunnen daar vol trots en genietend naar kijken. Wat je niet ziet is de moderne innovatieve sector, met oog voor mens, dier, omgeving en milieu. Het is een belangrijke kracht achter de Nederlandse economie. Het is zelfs terug te zien in de Nederlandse kunst, ken je ‘het Melkmeisje’ van Johannes Vermeer?
Joris Driepinter
De jeugd in de jaren ’60 en ’70 is opgegroeid met het sympathieke en stoere mannetje Joris Driepinter. De slogan was ‘Drie glazen melk per dag’ en wie geen melk lustte kon nog wel wegkomen met het eten van kaas. In de reclamespotjes (bron: Youtube) van destijds redde hij elke situatie door te verschijnen met drie glazen melk onder zijn arm terwijl hij zijn slogan uitsprak. De verhaallijnen waren geïnspireerd op de striphelden Superman en Batman. En zeg nu zelf, met drie glazen melk kun je zelfs een olifant optillen. En iedereen wilde in die tijd toch wel zo sterk en heldhaftig zijn toch?
Italië
Ook Italië is een kaasland, er wordt volop kaas geproduceerd in alle soorten en maten: hard, zacht, mild, pittig, kaas met schimmel. In Italië hebben veel kazen een beschermde status, dat inhoudt dat ze alleen in een bepaalde regio mogen worden geproduceerd en volgens bepaalde richtlijnen. Dit geldt bijvoorbeeld voor buffelmozzarella, maar weer niet voor mascarpone, ricotta en gewone mozzarella.
Doordat Italië niet vlak is, zoals Nederland, zie je minder koeien in de vrije natuur. Het koeienwelzijn wordt ook betwijfeld. In 2017 kwam RTL Nieuws met de schokkende verhalen en beelden over ‘graatmagere en kreupele koeien op betonnen vloeren’. Terwijl de kazen worden gepromoot als zijnde ambachtelijke Italiaanse topkwaliteit, is de werkelijkheid een schril contrast met het rotleven dat de koeien hebben. En deze kazen worden grif gekocht door Nederlanders in ‘onze eigen’ supermarkten. Het CIWF heeft toen campagne gevoerd en er bij de producenten op aangedrongen de koeien naar buiten te laten en hun stallen te moderniseren.
De meest bekende kazen zijn Gorgonzola, Grana Pardano, Mascarpone (denk aan risotto en Tiramisu), Mozzarella, Parmagiano reggiano (beter bekend als Parmezaanse kaas), Pecorino en Ricotta.
Ricotta, geen echte kaas maar toch…
Ricotta is een witte, zachte en frisse kaas van koeien- of schapenmelk met een milde en zacht zoete smaak en heeft de eigenschap dat het de smaak aanneemt van de ingrediënten waar het mee wordt gecombineerd. Het bevat weinig vet en zout. Het woord ‘ricotta’ betekent ‘opnieuw gekookt’ en verwijst naar de manier waarop het gemaakt wordt, namelijk van restjes van andere soorten kaas, die opnieuw worden verwarmd en verwerkt tot Ricotta. Je kunt het gebruiken in pastasauzen en desserts, maar het past ook prima op de kaasplank.
(Bron: Wikipedia).
Lekker genieten
De culinaire redactie van Elle presenteert Ricotta in 10 heerlijke recepten als een decadente romige toevoeging aan de gerechten. Zij noemen het een onderschatte kaas, met deze recepten houd je geen kliekjes over, alles gaat schoon op, zo pretenderen zij.
Ricotta-spinazie-parmezaantaartjes, courgettehapjes met Ricotta, bruschetta met asperges-ricotta-pancetta, gegrilde portobello’s met ricotta-pesto. En nog een aantal heerlijke pastarecepten.
Dit jaar ziet de Kerst er anders uit dan voorgaande jaren. Dankzij Corona mogen we maximaal drie gasten uitnodigen, maar dat wil niet zeggen dat je dan niet lekker en feestelijk kunt eten. Deze ‘blijf zoveel mogelijk thuis’-periode leent zich er juist voor om eens flink uit te pakken en de tijd te nemen om iets nieuws uit te proberen. En voor wie wil kiezen voor het gemak, kan altijd een culinair hoogstandje bestellen, er zijn genoeg restaurants die het aanbieden en die tijdens deze crisis blij zijn met wat extra klandizie.