Wat is jicht?

18 aug 2022 | Gezondheid

Jicht is een vervelende en pijnlijke aandoening. Het is een vorm van reuma; een ontsteking in een gewricht. De oorzaak is een teveel aan urinezuurkristallen. Urinezuur is een afvalproduct van het lichaam. Normaalgesproken lost dat op in het bloed, maar bij een te hoge urinezuurspiegel lukt dat niet meer. Er vormen zich kristallen, die neerslaan in of rond de gewrichten. De reactie van het afweersysteem zorgt vervolgens voor een gewrichtsontsteking. Het gewricht wordt dan pijnlijk en warm.

Niet iedereen met een verhoogd urinezuurgehalte krijgt jicht. Bij ongeveer 1 op de 10 mensen leidt het tot een gewrichtsontsteking. In sommige families komt de aandoening vaker dan gemiddeld voor. Het kan zich dan ook jonger openbaren. Jicht komt het meest voor bij mannen boven de veertig, maar ook vrouwen kunnen het hebben. Vaak ontstaat het dan na de overgang.

Wat zijn de symptomen van jicht

Jicht ontstaat meestal heel plotseling. Een van je gewrichten (bijvoorbeeld in de teen, middenvoet, enkel of pols) doet ineens erg veel pijn en wordt dik, rood en warm. Bewegen gaat moeizaam. Andere symptomen die op jicht kunnen wijzen zijn een schilferende, jeukende huid en knobbels op de gewrichten. Deze zogenaamde jichtknobbels of jicht tophi zijn hard aanvoelende verdikkingen onder de huid. Meestal zijn ze niet pijnlijk, maar wel hinderlijk.

Diagnose bij jicht

Bij een vermoeden van jicht onderzoekt de huisarts het gewricht en laat bloedonderzoek doen. Bij jicht is de urinezuurwaarde meestal verhoogd. Ook worden de ontstekingswaardes en de nierfunctie gecheckt. Het kan ook zijn dat de arts een gewrichtspunctie doet. Met een naald wordt er dan wat vocht uit het ontstoken gewricht gehaald. Onder de microscoop zijn urinezuurkristallen goed zichtbaar.

Wat is jicht in de voet

Jicht komt dikwijls voor in de voet en dan meestal in de grote teen. In de enkel kan ook. De jichtaanval zorgt voor hevige pijn, waardoor lopen moeilijk gaat. De voet kan erg gevoelig worden; zo erg dat een deken in bed al teveel druk geeft. In de nacht is de pijn ook vaak erger. Het is verstandig om met jicht naar de huisarts te gaan. Pijnstillers kunnen helpen om de pijn te verlichten. De eerste dagen is het slim om geen druk op het gewricht uit te oefenen. Het kan helpen om de voet omhoog te houden, maar niet te lang. Als de pijn afneemt is het goed om zo snel mogelijk weer in beweging te komen. Te lang stilzitten kan de klachten verergeren. Orthopedische steunzolen zijn een hulpmiddelen om ontstoken teengewrichten ondersteuning te bieden.

Wat is chronische jicht

Het verschilt per persoon hoe lang en vaak iemand last heeft van jicht. Soms blijft het bij één aanval en herstelt het gewricht zich helemaal weer binnen één tot drie weken. In tweederde van de gevallen komen de plotselinge jichtaanvallen echter terug. Ze kunnen zich uitbreiden naar andere gewrichten. Dan spreek je over chronische jicht. Die kan trouwens ook geleidelijk ontstaan in plaats van in de vorm van een plotselinge aanval. De klachten lijken dan erg op artrose of reumatoïde artritis.

Chronische jicht komt onder andere voor bij mensen die al jong voor de eerste keer jicht kregen en waarvan het gehalte urinezuur te hoog blijft. Dit gaat vaak samen met een hoge bloeddruk of overgewicht.

Oorzaken van jicht

Normaliter lost urinezuur op in het bloed en plas je het uit. Een teveel aan urinezuur kan echter voor kristallen zorgen die neerslaan in een of meer gewrichten. Met jicht als mogelijk gevolg. Het is nog niet echt duidelijk waarom de een wel jicht krijgt en de ander niet. Erfelijke factoren spelen in ieder geval een rol bij een derde deel van de patiënten. Verder kunnen onderstaande factoren een rol spelen:

  • verminderde nierfunctie
  • hoge bloeddruk
  • overgewicht
  • hart- en vaatziekten
  • bepaalde medicatie
  • stress
  • operatie
  • alcoholgebruik
  • stoten van of verwonding aan het gewricht
  • purinerijk voedsel (zoals peulvruchten, vis, wild, gevogelte)
  • kanker en chemotherapie

Behandeling van jicht

Een ontstoken gewricht moet je ontzien. Zit de jicht in de voet, dan kun je die omhoog leggen of koelen met ijs. Bewegen is een must zodra het kan, anders worden de spieren stijf en dat geeft nieuwe pijn. Vermijd wel zware belasting van het aangedane gewricht. Een arts kan bij jicht een ontstekingsremmer voorschrijven, zoals dicofenac, naproxen of ibuprofen. Een andere optie is een behandeling met prednison. Als dat allemaal niet voldoende helpt, wordt er soms een injectie met corticosteroïden gegeven in het gewricht. Dit remt de ontsteking en helpt meestal binnen een dag.