Een gezonde hartslag is de basis voor een goede gezondheid. Maar hoe hoog of laag een normale hartslag is, hangt af van een aantal factoren. Je hartslag hangt onder meer af van je leeftijd, gewicht en je conditie. Daarnaast hangt je hartslag ook af van wat je aan het doen bent. Gemiddeld is een hartslag bij volwassenen in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut. Daarbij hoort dat je hartslag een regelmatig tempo heeft. Wanneer je in rust bent, is je hartslag wat lager en wanneer je je inspant is je hartslag hoger tot wel 180 slagen per minuut bij zware inspanning.
Is je lichaam in rust, dan heeft het minder zuurstof nodig en is de hartslag per minuut relatief lager zo tussen de 60 tot 70 slagen per minuut. Slaap je, dan kan je hartslag zelfs terugzakken naar 50 slagen per minuut.
Mannen en vrouwen
Ook is er een verschil in de hartritmes bij mannen en vrouwen. Vrouwen hebben een hogere hartslag per minuut dan mannen. In rust is de hartslag bij een vrouw gemiddeld 76 slagen per minuut terwijl dit voor een man gemiddeld 68 slagen per minuut is. Wel pompt het hart bij mannen meer bloed per hartslag door het lichaam. Mannen hebben vaak meer spiermassa en zijn over het algemeen zwaarder zijn dan vrouwen van dezelfde lengte. Hierdoor heeft het lichaam meer zuurstof en voedingsstoffen nodig. Dit is ook waarom kinderen en baby’s een hogere hartslag hebben. Bij baby’s is de hartslag in rust gemiddeld 130 slagen per minuut.
Kinderen
Kinderen hebben dus een hogere hartslag. Zo heeft een ongeboren kindje een hartslag in rust van tussen de 120 en 160. Ook na de geboorte is de hartslag nog hoog, maar hoe ouder het kind wordt hoe lager de hartslag in rust. Dit heeft te maken met het feit dat het hart steeds groter en sterker wordt en daarmee per hartslag meer bloed rond kan pompen. Gemiddeld geldt dat de hartslag in rust bij baby’s tot 1 jaar 105 – 160 slagen per minuut is, bij kinderen tussen de 1 en 2 jaar 100 – 150 slagen, kinderen van 2 tot 5 jaar 95 – 140 slagen, kinderen van 5 tot 12 jaar 80 – 120 en bij kinderen ouder dan 12 jaar 60 – 100 slagen per minuut.
Wat is een hartslag
Het hart is een spier die het bloed door het lichaam pompt. Bij elke hartslag pompt het hart zo’n vier tot vijf liter bloed rond. In dit bloed zitten zuurstof en voedingsstoffen die nodig zijn voor het lichaam. Zorgt het hart enerzijds voor voeding, zorgt het anderzijds ook voor de afvoering van de afvalstoffen. In de hartspier (het hart) zitten speciale cellen waar elektrische prikkels doorheen lopen die ervoor zorgen dat het hart samentrekt. Door dit samentrekken ontstaat het hartritme.
Bij elke hartslag vult het hart zich dus met bloed. Hierna trekt de hartspier samen om het bloed naar de organen en spieren te pompen. In werkelijkheid is dit iets ingewikkelder dan dat het zo lijkt. De elektrische prikkels die bij elke hartslag door het hart gaan, kun je een beetje vergelijken met domino stenen waarbij de cellen in de hartspier samen een reeks dominostenen vormen en de elektrische prikkels aan elkaar doorgeven.
Sporters
Bij mensen die intensief sporten, is het hart is door de intensieve trainingen groter en sterker geworden. Hierdoor hebben zij, ook in rust, vaak een lagere hartslag. Een sterke hartspier werkt efficiënter en pompt per hartslag meer bloed rond dan een minder gespierd hart. Dit fenomeen wordt ook wel een sportershart genoemd. Overigens kan ook bij mensen die niet intensief sporten een lage hartslag in rust normaal zijn.
Hoge hartslag
Span je je in, dan gaat de hartslag omhoog. Bijvoorbeeld tijdens sporten. Het lichaam heeft dan meer zuurstof en voedingsstoffen nodig dan in rust. De hartslag kan dan oplopen naar 160 tot 180 slagen per minuut waarbij geldt dat hoe zwaarder de inspanning is, hoe hoger de hartslag wordt. De maximale hartslag verschilt per persoon.
Maar niet alleen bij sport ook bij emoties kan de hartslag omhoog gaan. Dit komt omdat bij emoties het zenuwstelsel prikkels afgeeft aan de sinusknoop die dan sneller achter elkaar elektrische prikkels doorgeeft. Hierdoor kan de hartslag bij hevige emoties als opwinding en angst erg oplopen. Verdwijnt de spanning weer, dan daalt ook de hartslag weer.
Overslaan
Je hartslag gaat vanzelf en meestal ben je je er niet van bewust dat je hart klopt. Soms slaat je hart een slag over of heb je het gevoel dat je hart op hol slaat. Over het algemeen hoef je je hier geen zorgen over te maken. Zo’n hartoverslag is meestal onschuldig en komt bij veel mensen voor. Het kan zelfs zo zijn dat je het niet eens merkt.
Het overslaan van je hart is eigenlijk geen overslag maar een slag die te vroeg valt waardoor er een pauze is tot de volgende hartslag. Door deze langere pauze lijkt het alsof je hart een slag heeft overgeslagen. In werkelijkheid krijgt het hart tijdens zo’n langere pauze meer tijd om zich met bloed te vullen. Hierdoor pompt het hart deze grotere hoeveelheid bloed met een krachtige slag weer rond. Dit voel je als een soort bons.
Oorzaken van een hartoverslag
Hartoverslagen hebben vaak niet een duidelijke oorzaak. Wel zijn er factoren waardoor overslagen vaker voor kunnen komen. Denk aan sterke emoties, hormonen zoals bij vrouwen rond de overgang, oververmoeidheid of stress. Maar ook het drinken van koffie of cola kan invloed hebben net als roken en het gebruik van alcohol, drugs of bepaalde medicijnen zoals luchtwegverwijders bij astma en COPD.
Over het algemeen is er bij hartoverslagen niets ergs aan de hand. Soms ontstaan ze door een hartritmestoornis of een andere hartaandoening of kunnen ze optreden nadat iemand een hartinfarct heeft gehad.
Hartslag meten
De hartslag opmeten kan door het tellen van het aantal slagen van het hart per minuut. Bij de pols, nek en hals is de hartslag het beste voelbaar. Opmeten doe je door twee vingers op de plek te leggen en te wachten tot je de hartslag voelt. Vervolgens tel je het aantal slagen gedurende één minuut. Dit is je hartslag per minuut.